Geçen hafta Vakıfbank’taki vurgunu anlatan CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat, bugün de Twitter hesabından yaptığı açıklamada Halkbank’ta kredilerin nasıl dağıtıldığını ortaya serdi. “AKP’nin kamu varlıklarını nasıl talan ettiğini ortaya çıkarmaya devam ediyoruz” diyen Karabat, “Risk taşıyan, geri ödemesi zahmetli krediler yakın izlemedeki krediler (YİK) olarak bedellendiriliyor. Sayıştay raporlarına nazaran YİK’lerin 2020’de Halkbank’taki büyüklüğü bir yılda yüzde 48.4 artarak 41.4 milyar TL oldu. Vurgun, riskli krediler üzerinden” dedi. Karabat, paylaşımında şu sözlere yer verdi:
- Halkbank’ta takipteki kredilerin brüt toplamı 16,9 milyar TL ve bunun yaklaşık % 20’si, 3 milyar 297 milyon TL’si teminatsız krediden oluşuyor. Bakkal bile borç verirken daha dikkatli olur lakin anlaşılıyor ki Halkbank idaresi muhakkak bireylere sermaye akıtıyor.
- Kamu bankalarında bu kadar rahat ziyana imza atılmasının sebebi, banka idarelerinin büsbütün AKP güdümünde kararlar almalarıdır. Lakin ne oraya atanan partizanlar ne de bürokratlar buradaki sorumluluklarından kaçamazlar. Hesabı yargıda sorulacak.
- Kamu iktisadi teşebbüsleri AKP eliyle o denli bir hale getirildi ki, yandaşlara buralardan sermaye akışları ve kurumların ziyan etmesi olağan bir durum olarak görülüyor. Halkbank’taki durum da bunun aynısıdır.
- Türk Telekom’u hatırlayın. Hariri ailesine satılan şirket için Halkbank da kredi verdi. Bu krediler ödenmeyince Türk Telekom’un payları tekrardan geri alındı. Halkbank’ın buradaki ziyanı gizleniyor.
- Halkbank’ta 2020 yılında en riskli birinci 200 kredinin toplam kredi alacakları içindeki hissesi yaklaşık %28’e tekabül ediyor. Bankacılık faaliyetleri açısından kabul edilemez bir oran bu. Fakat AKP’li Halkbank idaresi bunu olağan görüyor.
- En büyük 200 gayri nakdi kredi müşterisinin de toplam gayri nakdi kredisindeki hissesi %50 civarında. Bu kredilerin verilme etabında bankanın menfaatlerini gözeten, garanti altına alacak hassasiyetin gösterilmediği anlaşılıyor.
- Asli gayesi küçük esnaf ve KOBİ’leri desteklemek olan Halkbank’ın büyük firmaları desteklediği, asli hedefinden saptığı ortada. Yalnızca 3 firmaya YİK kapsamında aktarılan kaynak 6.1 milyar TL. Hangi kritere nazaran Halkbank bunları verdi?
- Halkbank’ın riskli kredi verdiği 200 şirkete aktarılan kaynak da 27 milyar TL’yi aşıyor. Bu krediler de toplam riskin yüzde 76’sına tekabül ediyor. Tüm bu şirketler gizleniyor.
- 260 milyon dolar kredi verilen bir elektrik-inşaat şirketi borcunu ödemiyor ve 2 yıl ödemesiz 7 yıl taksitle borç tekrar yapılandırılıyor. Bu firmaya daima imtiyazlar tanınıyor.
- Banka idare konseyinin 28.09.2011 tarihli kararında diğer bir firmadaki riske işaret edilmiş. Lakin sonraki Halkbank idaresi bu firmaya 450 milyon dolar nakdi, 40 milyon dolar gayri nakdi limit tahsis etmiş. Borç sonra tekrar yapılandırılmış.
- Bir öteki örnek. 2018 yılında idare heyeti kararı ile turizm otelcilik alanında faaliyet gösteren bir firmaya 400 milyon TL ve sonrasında 500 milyon TL kredi limiti tanımlanmıştır. 15.10.2020 prestijiyle toplam 601 milyon TL takip alacak vardır.
- 29.04.2020 tarihli idare konseyi kararıyla ise 5 yıl anapara ve faiz ödemesi olmak üzere 15 yıl vadeli olarak yapılandırmaya gidilmiş. Üstelik Euro bazında alınan kredi TL bazında yapılandırılıyor. 122 milyon TL’lik borç da silindi.
- Bu tarihe kadar hiçbir tahsilat yapılmadığı halde borcun yapılandırılması, euro borcun TL bazında yapılandırılması, uzun vadeye yayılması ve borcun beşte birinin silinmesi Bankacılık Kanunu ve Türk Ceza Kanunu açısından cürüm teşkil etmektedir.
- Başka bir vurgun. Banka idare şurasının 21.01.2020 tarihli kararında 2009’daki bedeli 10.3 milyon TL olan içinde akaryakıt ve LPG istasyonunun olduğu bir gayrimenkule ortadan geçen 11 yıla karşın 6.7-7 milyon TL ortasında bir fiyat biçildi.
- Söz konusu taşınmaz 2020 yılında 10.5 milyon TL’ye satıldı. Neden bu fiyata düşürüldü ve kime satıldı? Eminim Halkbank idaresi bizi aydınlatacaktır.
- Küçük bir esnaf borcunu geciktirse çabucak doruğuna binen kamu bankaları AKP’nin sermaye kümelerine resmen esir durumda. Bu durum sürdürülemez. Halkbank’ın kuruluş ideolojisine dönmemiz gerekiyor.
- Halkbank uygun şartlarla esnaf, sanatkâr ve küçük meslek sahibine kaynak aktarmak üzere 1933’te kuruldu, 1938’de de faaliyete geçti.
- Halkbank’ın kurulmasının temelinde Atatürk’ün “Küçük esnafa ve büyük sanayi erbabına muhtaç oldukları kredileri basitçe, ucuza verecek bir teşekkül bedene getirmek ve kredinin olağan koşullar altında ucuzlatılmasına çalışmak da çok lazımdır” kelamı yer alır.
- Ancak AKP sayesinde Halkbank kuruluş maksadının dışına çıktı. 114.5 milyar liralık gayri nakdi risk yarattı. Bunun da 100.8 milyar TL’sini teminat mektupları oluşturuyor.
- Bankanın kuruluş emeline uygun 274.9 milyar TL’lik ticari kredi takviyesi verildiği göz önüne alındığında gayri nakdi risklerin ne ölçekte büyüdüğü ve bankanın gayesi dışında kullanıldığı anlaşılmaktadır.
- Şunu bilhassa vurgulamak istiyorum. Kamu iktisadi teşebbüslerini bir an evvel AKP’nin elinden kurtarmamız gerekiyor. Yalnızca kamu bankalarından trilyonlarca liralık sermaye transferi yapılıyor. Bu yüzden derhal seçim şart!